[PDF] Opcje walutowe jako problem gospodarczy – analiza prawna proponowanych rozwiązań - Paweł Cioch

Autor: dr Paweł Cioch

Tytuł: OPCJE WALUTOWE JAKO PROBLEM GOSPODARCZY ANALIZA PRAWNA PROPONOWANYCH ROZWIĄZAŃ

Słowa kluczowe: projekt ustawy, instrumenty finansowe, opcje walutowe, swap, banki, przedsiębiorcy, klienci profesjonalni, MiFID (Markets in Financial Instruments Directive), wykładnia prowspólnotowa, implementacja dyrektywy, nieważność umowy, odszkodowanie, błąd, wyzysk, nadzwyczajna zmiana stosunków, obowiązki informacyjne, BIT (Bilateral Investment Treaties), arbitraż międzynarodowy, Konstytucja, postępowanie dowodowe, pozwy zbiorowe

Dyscyplina: PRAWO GOSPODARCZE

Typ dokumentu: artykuł

Miejsce zatrudnienia autora tekstu: Paweł Cioch, Kancelaria Radcy Prawnego - dr Paweł Cioch, Ul. Wieniawska 8/21, 20-071 Lublin

E-mail autora: pawel.cioch@wp.pl

Streszczenie: Umowy na opcje walutowe, które były powszechnie zawierane przez banki z polskimi przedsiębiorcami prowadzą obecnie do olbrzymich kłopotów finansowych, a nawet upadłości wielu z nich. Umowy te miały bardzo często asymetryczny i krzywdzący dla przedsiębiorców charakter. W związku z tym Minister Gospodarki zaproponował rozwiązanie ustawowe. W artykule omówiono krytycznie wszystkie trzy warianty projektu ustawowego. Wprowadzenie w życie pomysłów Ministra Gospodarki naraziłoby Polskę na duże straty finansowe związane z kosztownymi postępowaniami przed międzynarodowymi sądami arbitrażowymi. Kontrakty walutowe były podpisywane przez banki z większościowym kapitałem zagranicznym, dlatego unieważnienie tych umów na drodze legislacyjnej byłoby sprzeczne z regulacjami bilateralnych umów ratyfikowanych w sprawie popierania i wzajemnej ochrony inwestycji, tzw. BIT (Bilateral Investment Treaties). Słabością pomysłów rządowych jest również duże prawdopodobieństwo orzeczenia sprzeczności tych regulacji z Konstytucją RP.
Na krytykę zasługuje też uzależnienie zastosowania ustawy Ministra Gospodarki od warunku niedopełnienia przez banki obowiązków informacyjnych, o których mowa w Dyrektywie 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 roku w sprawie rynków instrumentów finansowych, funkcjonującej pod nazwą MiFID (Markets in Financial Instruments Directive). Głównym celem dyrektywy jest wprowadzenie wolności w świadczeniu usług inwestycyjnych na terenie Wspólnoty oraz ochrona klientów usług inwestycyjnych i zapewnienie większej przejrzystości w działalności banków, domów maklerskich i pośredników finansowych. Niestety, nie wiedzieć czemu, MiFID nie została jeszcze przez Polskę implementowana (ostateczny termin implementacji upłynął w dniu 31 stycznia 2007 r.), w takim razie błędem jest powoływanie się na nią w stosunkach poziomych na linii bank przedsiębiorca.
W tym stanie rzeczy przedsiębiorcom pozostaje dochodzić unieważnienia umów i odszkodowań na drodze sądowej. W artykule omówiono, na jakich podstawach prawnych mogą oni oprzeć swoje roszczenia. Chodzi tu przede wszystkim o błąd (art. 84 KC), wyzysk (art. 388 KC), klauzulę rebus sic stantibus (art. 3571 KC) oraz niedopełnienie obowiązków informacyjnych ze strony banków (art. 94 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o obrocie instrumentami finansowymi oraz rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2005r. w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych oraz banków powierniczych). W artykule zaakcentowano obowiązek sądu prowspólnotowej wykładni wyżej wymienionych przepisów. Oznacza to, że sąd interpretując powołane w pozwie przepisy prawa polskiego powinien kierować się MiFID, mimo że nie została ona implementowana.
Umowy na opcje walutowe, które były powszechnie zawierane przez banki z polskimi przedsiębiorcami prowadzą obecnie do olbrzymich kłopotów finansowych, a nawet upadłości wielu z nich. Umowy te miały bardzo często asymetryczny i krzywdzący dla przedsiębiorców charakter. W związku z tym Minister Gospodarki zaproponował rozwiązanie ustawowe. W artykule omówiono krytycznie wszystkie trzy warianty projektu ustawowego. Wprowadzenie w życie pomysłów Ministra Gospodarki naraziłoby Polskę na duże straty finansowe związane z kosztownymi postępowaniami przed międzynarodowymi sądami arbitrażowymi. Kontrakty walutowe były podpisywane przez banki z większościowym kapitałem zagranicznym, dlatego unieważnienie tych umów na drodze legislacyjnej byłoby sprzeczne z regulacjami bilateralnych umów ratyfikowanych w sprawie popierania i wzajemnej ochrony inwestycji, tzw. BIT (Bilateral Investment Treaties). Słabością pomysłów rządowych jest również duże prawdopodobieństwo orzeczenia sprzeczności tych regulacji z Konstytucją RP.Na krytykę zasługuje też uzależnienie zastosowania ustawy Ministra Gospodarki od warunku niedopełnienia przez banki obowiązków informacyjnych, o których mowa w Dyrektywie 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 roku w sprawie rynków instrumentów finansowych, funkcjonującej pod nazwą MiFID (Markets in Financial Instruments Directive). Głównym celem dyrektywy jest wprowadzenie wolności w świadczeniu usług inwestycyjnych na terenie Wspólnoty oraz ochrona klientów usług inwestycyjnych i zapewnienie większej przejrzystości w działalności banków, domów maklerskich i pośredników finansowych. Niestety, nie wiedzieć czemu, MiFID nie została jeszcze przez Polskę implementowana (ostateczny termin implementacji upłynął w dniu 31 stycznia 2007 r.), w takim razie błędem jest powoływanie się na nią w stosunkach poziomych na linii bank przedsiębiorca.W tym stanie rzeczy przedsiębiorcom pozostaje dochodzić unieważnienia umów i odszkodowań na drodze sądowej. W artykule omówiono, na jakich podstawach prawnych mogą oni oprzeć swoje roszczenia. Chodzi tu przede wszystkim o błąd (art. 84 KC), wyzysk (art. 388 KC), klauzulę rebus sic stantibus (art. 3571 KC) oraz niedopełnienie obowiązków informacyjnych ze strony banków (art. 94 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o obrocie instrumentami finansowymi oraz rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2005r. w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych oraz banków powierniczych). W artykule zaakcentowano obowiązek sądu prowspólnotowej wykładni wyżej wymienionych przepisów. Oznacza to, że sąd interpretując powołane w pozwie przepisy prawa polskiego powinien kierować się MiFID, mimo że nie została ona implementowana.

Author: Cioch Paweł, PhD

Title: CURRENCY OPTIONS AS AN ECONOMIC PROBLEM - LEGAL ANALISIS OF SOLUTIONS – ARTICLE SUMMARY. (Opcje walutowe jako problem gospodarczy - analiza prawna proponowanych rozwiązań.)

Keywords: DRAFT OF A BILL, FINANCIAL INSTRUMENTS, CURRENCY OPTIONS, SWAP, BANKS, ENTERPRISES, PROFFESIONAL CUSTOMERS, MiFID (Markets in Financial Instruments Directive), PRO-COMMUNITY INTERPRETATION, IMPLEMENTATION OF DIRECTIVE, INVALIDITY OF AGREEMENT, COMPENSATION, ERROR, EXPLOITATION, EXTRAORDINARY CHANGE IN RELATIONS, INFORMATIVE DUTIES, BIT (Bilateral Investment Treaties), INTERNATIONAL ARBITRATION, CONSTITUTION ACT, PROCEEDING TO TAKE EVIDENCE, CLASS ACTIONS

Discipline: ECONOMIC LAW

Language: POLISH

Document type: ARTICLE

Publication order reference (First author's office address): Paweł Cioch, Kancelaria Radcy Prawnego - dr Paweł Cioch, Ul. Wieniawska 8/21, 20-071 Lublin, Poland

E-mail: pawel.cioch@wp.pl

Abstract: Currency options contracts which were generally concluded between banks and polish enterprises currently lead to the huge financial problems or even to the bankruptcy of many of them. These contracts very often had an asymmetrical and harmful character for enterprises. Regarding to this matter the Minister of Economy put forward the statutory solution. All three options of the statutory project were critically discussed in this article. Bringing the Minister’s of Economy ideas into effect would expose Poland to the great financial losses connected with expensive international arbitration legal proceedings. Currency contracts were signed by the banks with majority foreign capital, therefore cancellation of these contracts in legislative procedure would be against the bilateral agreements regulations concerning support and mutual protection of investment, so-called BIT (Bilateral Investment Treaties). The governmental ideas’ weak point is also a great possibility of the opinion that these regulations are in contradiction with the Constitution of the Republic of Poland.

Also making implementation of the Minister’s of Economy act dependent on banks’ failure to comply with informative duties, questioned in the 2004/39/WE European Parliament and European Council Directive of 21st of April 2004 concerning financial instruments’ markets, known as MiFID (Markets in Financial Instruments Directive) deserves criticism. The main purpose of the directive is to implement freedom of investment services within the European Community and to protect the customers of investment services and also to ensure the bigger transparency in banks’, brokerage houses’ and financial agents’ activities. Unfortunately, for some reason, MiFID has not been implemented by Poland yet (the implementation’s deadline expired on 31st of January 2007), in this case, referring to it in the horizontal relations between banks and enterprises is an error.

Under the circumstances, there is nothing left for enterprises but claiming the agreements’ cancellation and suing for damages. The legal basis of making the claim was discussed in this article. These are, first of all, the error (a. 84 of the Civil Code), the exploitation (a.388 of the Civil Code), rebus sic stantibus clause (a. 3571 of the Civil Code) and also unfulfillment of informative duties by banks (a. 94 of the act of 29th of July 2005 concerning dealings in financial instruments and the Minister’s of Finance Regulation of 28th of December 2005 concerning the procedure and conditions of investment companies’ and trust companies’ activities). In this article the emphasis was put on the courts’ duty of pro-community interpretation of the above-mentioned regulations. It means that the court while interpreting Polish regulations, referred in the plaint, should follow the MiFID despite it has not been implemented.