[PDF] Uwagi o naturze ludzkiej i wspólnocie politycznej u Edmunda Burke'a - Romuald Piekarski

Autor: dr Romuald Piekarski

Tytuł: UWAGI O NATURZE LUDZKIEJ I WSPÓLNOCIE POLITYCZNEJ U EDMUNDA BURKE'A.

Słowa kluczowe: ludzka natura, wspólnota, tradycja, przesądzenia, teoria

Dyscyplina: FILOZOFIA POLITYKI

Typ dokumentu: ARTYKUŁ

Miejsce zatrudnienia autora tekstu: Romuald Piekarski, Uniwersytet Gdański, Wydział Nauk Społecznych, Instytyt Filozofii Socjologii i Dziennikarstwa, Zakład Filozofii Współczesnej, ul. Bielańska 5, 80-851 Gdańsk

E-mail autora: globrp@univ.gda.pl

Streszczenie: Staramy się uzasadniać, że silne zarzuty wrogości wobec rozumu, racjonalizmu, pod adresem Burke'a jakie w pewnej wersji powtarza również MacIntyre nie do końca są przekonywające. Wątpliwe wydają się zarzuty, że Burke był mitotwórcą, i że dla korzyści osobistych fałszował historię Anglii. To nie konformizm, lecz ideowe przekonania kazały mu dążyć do rozłamu we własnej partii Wigów, w związku z oceną Rewolucji Francuskiej jako wywrotowej i „metafizycznej". Również w tym kontekście, przestrzegał on przed cofaniem się do jakiegoś stanu założycielskiego, przed wznoszeniem budowli społecznej od zera, przez zaczynaniem reform od aktu zniszczenia tego, co zastane. Był przeświadczony o tym, iż życie społeczne toczące się w 'starodawnej budowli', do jakiej daje się przyrównać ludzkie miasta i wspólnoty polityczne można wtłoczyć w nowe konstrukcje prawno-ustrojowe tylko z wielką stratą, niszcząc, powstałe w długim procesie ewolucji, instytucje i formy ludzkiego współżycia. Nie potwierdza antyintelektualnej postawy Burke'a jego znane przekonanie, iż sprawowanie rządów wymaga głębokiej wiedzy, znajomości natury i ducha państwa, które ze swojej strony stanowi twór złożony, a ład, jakiego ono strzeże jest delikatny i kruchy. Burke zapewne był elitarystą, lecz władzę pojmował jako publiczną służbę w interesie narodu. MacIntyre broniący wartości tradycji, więcej zawdzięcza Burkeowi niż gotowy jest przyznać. Niemniej Burke w swoim ataku na teoretyczne abstrakcje posuwa się za daleko. dochodzi do pewnego rodzaju eliminacji refleksyjności z praktyki, która zostaje sprowadzona do preskrypcji. Praktyka wyzzuta z autokrytycznych debat (co wytykał mu MacIntyre), jak i aksjologicznych odniesień, umożliwianych dzięki teorii (co słusznie wytknął mu Leo Strauss) oznaczałby śmiercionośny zastój, lecz z tego Burke nie zawsze sobie wyraźnie zdawał sprawę.

Author: Piekarski Romuald M., PhD

Title: REMARKS ON HUMAN NATURE AND POLITICAL COMMUNITY IN E.BURKE. (Uwagi o naturze ludzkiej i wspólnocie politycznej u Edmunda Burke’a.)

Keywords: HUMAN NATURE, POLITICAL COMMUNITY, TRADITION, PREJUDICE, THEORY

Discipline: POLITICAL PHILOSOPHY

Language: POLISH

Document type: ESSAY

Publication order reference (First author's office address): Romuald Piekarski, Uniwersytet Gdanski, Wydzial Nauk Spolecznych, Instytyt Filozofii Socjologii i Dziennikarstwa, Zaklad Filozofii Wspolczesnej, ul. Bielanska 5, 80-851 Gdansk, Poland

E-mail: globrp@univ.gda.pl

Abstract: The article discusses the concepts of the market as a process of revealing knowledge about the facts of economic and social change. By presenting the Hayek’s views of phenomenon of competition the author denies the thesis of “anarchy of production” in a free market economy. Conclusion of the article consists of the following thesis: Suppression of competition leads to a much worse evil than the possible undesirable consequences of its actions.