[PDF] Wybrane interpretacje idei narodu na przykładzie Polski – perspektywa historyczna - Tomasz Kuczur

Autor: dr Tomasz Kuczur

Tytuł: WYBRANE INTERPRETACJE IDEI NARODU NA PRZYKŁADZIE POLSKI – PERSPEKTYWA HISTORYCZNA

Słowa kluczowe: naród, nacjonalizm, tożsamość narodowa, idea narodu

Dyscyplina: NAUKI POLITYCZNE

Typ dokumentu: ARTYKUŁ

Miejsce zatrudnienia autora tekstu: Tomasz Kuczur, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Instytut Nauk Politycznych, Zakład Ustroju Polski, ul. Przemysłowa 34, Bydgoszcz

E-mail autora: t.kuczur@wp.pl

Streszczenie: W polskiej tradycji historycznej kwestie idei narodowej oraz ładu liberalno-demokratycznego odgrywały znaczenia zasadnicze. Po pierwsze „naród szlachecki” Rzeczypospolitej miał charakter wieloetniczny oraz znaczny wpływ na jego powstanie miały czynniki kulturowe, które wzmacniały jego wewnętrzną trwałość, po drugie, niewątpliwie był on narodem „politycznym”, gloryfikującym przede wszystkim wolność i równość. W dłuższej perspektywie czasowej, można zauważyć zasadnicze przeistoczenie się państwa polskiego z niewielkiej i względnie jednorodnej monarchii średniowiecznej w wieloetniczną, wielowyznaniową oraz wielojęzykową Rzeczypospolitą szlachecką. Natomiast dokonując interpretacji oraz zrozumienia idei narodu we współczesnej Polsce za punkt wyjścia, poza zarysowaną tradycją sarmacką, należy przyjąć fakt, iż w XIX i XX wieku pojmowanie tej kategorii było pod szczególnym wpływem wzorców kulturowych, które nabrały swojego fundamentalnego znaczenia jeszcze w epoce romantyzmu. To romantyczne rozumienie narodu było ściśle skorelowane z tradycją narodową utożsamianą w tym wymiarze z cnotą, której podstawowym składnikiem była gotowość pełnego poświęcenia się jednostki na rzecz umiłowanej ojczyzny. Po roku 1989 nastąpiło załamanie romantycznego modelu samorozumienia wspólnoty narodowej. Na podstawie pewnego „zrywu narodowego” w perspektywie braku jakiejkolwiek innej płaszczyzny odniesienia, również braku atrybutów społeczeństwa obywatelskiego, nastąpił „rozkwit” solidarności narodowej, a dopiero następnie w efekcie procesu transformacji świadomościowej sfery wspólnoty politycznej nastąpiło przejście od romantycznego „narodu” do liberalno-demokratycznego „społeczeństwa”.

Author: Kuczur Tomasz, PhD

Title: CHOSEN INTERPRETATIONS OF THE IDEA OF NATION ON THE EXAMPLE OF POLAND – HISTORICAL PERSPECTIVE (Wybrane interpretacje idei narodu na przykładzie Polski – perspektywa historyczna)

Keywords: NATION, NATIONALISM, NATIONAL IDENTITY, THE IDEA OF NATION

Discipline: POLITICAL SCIENCE

Language: POLISH

Document type: ARTICLE

Publication order reference (First author's office address): Tomasz Kuczur, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Instytut Nauk Politycznych, Zaklad Ustroju Polski, ul. Przemyslowa 34, Bydgoszcz, Poland

E-mail: t.kuczur@wp.pl

Abstract: In Polish tradition the aspects of the national idea and the liberal-democratic order played a crucial role. First of all “nation of the nobility” of the Republic of Poland had a multi-ethnic character, and a significant impact on its origins had cultural factors which also reinforced its internal stability. Secondly, it was undoubtedly the “political” nation which glorified freedom and equality. In the longer term, there can be seen the essential transformation of the Polish state from a small and relatively homogenous medieval monarchy in multi-ethnic, multi-faith and multi-lingual Republic of nobility. Whereas, when interpreting and understanding the concept of nation in contemporary Poland a starting point, except already outlined Sarmatian tradition, should be the fact that in the nineteenth and twentieth century understanding of this category was under the particular influence of cultural patterns, which have become fundamental in the epoch of romanticism. This romantic understanding of the nation was closely correlated with the national tradition identified in this dimension with virtue, which main component was a determination to complete dedication for the beloved homeland. After 1989 there was a collapse of this romantic model of the national community self-understanding. On the basis of “national spurt”, in the absence of any other datum reference, as well as the attributes of civil society, there has been rise of national solidarity, and only then as a result of awareness transformation in political community spheres, there has been a transition from the romantic “nation” to the liberal-democratic “society”.