[PDF] Główne znaczenia wolności w myśli Niccolò Machiavellego - Romuald Piekarski

Autor: dr hab. Romuald Piekarski, prof. UG

Tytuł: Główne znaczenia wolności w myśli Niccolò Machiavellego

Słowa kluczowe: wolność, wolność pozytywna, wolność negatywna, konieczność, autodeterminacja, autonomia

Dyscyplina: FILOZOFIA POLITYKI, ETYKA

Typ dokumentu: ARTYKUŁ

Miejsce zatrudnienia autora tekstu: Romuald Piekarski, Uniwersytet Gdański, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Filozofii Socjologii i Dziennikarstwa, Zakład Filozofii Współczesnej, ul. Bażyńskiego 4, 80–952 Gdańsk

E-mail autora: globrp@univ.gda.pl

Streszczenie: Wiele racji przemawia za tym, że (wbrew opinii B. Spinozy) zagadnienie wolności nie jest pierwszorzędnym problemem dla Machiavellego. Nie oznacza to oczywiście, że Machiavelli nie wnosi niczego nowego np. do tradycji republikańskiej, która jest (i dla niego) eksponentem wolności w wymiarze ustrojów politycznych. Poszukując znaczeń wolności, jakie u niego występują, wychodzę od współczesnego podziału kategorii wolności na: wolność negatywną, pozytywną oraz wewnętrzną, uporządkowanych przez Ryszarda Legutko. Wolność negatywna, oznaczająca brak przymusu czy przemocy, została potraktowana przez Florentczyka dość szczególnie. W zasadzie nie bierze on na serio możliwości uwolnienia świata ludzkiego od przemocy, a co najwyżej pewne jej ograniczenie. Lecz warunkiem tego ograniczenia jest dlań manipulacja klasą ludową oraz podstęp względem przeciwników politycznych. Z kolei wolność pozytywna, została przez Machiavellego opracowana w powiązaniu z dość osobliwym, wąskim rozumieniem dobra publicznego. Jak się szeroko przyjmuje, preferował on ustrój republikański, obliczony na imperialistyczną ekspansję. Zewnętrzne podboje, jak i prowadzenie wojen, w jego ocenie, są „czymś naturalnym”. Nieustająca walka o zasoby, to najkrótsze określenie jego „realizmu politycznego”. Wreszcie, gdy chodzi o wolność wewnętrzną, to jest ona u tego myśliciela opracowana raczej zdawkowo, głównie w kontekście przemyślnej sztuki panowania książąt, oznaczającej zerwanie z klasyczną etyką cnót oraz klasyczną tradycją filozofii polityki.

Author: Professor Piekarski Romuald

Title: The main meanings of freedom in Niccolò Machiavelli's ideas (Główne znaczenia wolności w myśli Niccolò Machiavellego)

Source: Pieniadze i Wiez (Money and Social Bond) year: 2014, vol.: XVII, number: 1(62), pages: 16–31

Keywords: freedom, positive freedom, negative freedom, necessity, self-determination, autonomy

Discipline: POLITICAL PHILOSOPHY, ETHICS

Language: POLISH

Document type: ARTICLE

Publication order reference (First author's office address): Romuald Piekarski, Uniwersytet Gdanski, Wydzial Nauk Spolecznych, Instytut Filozofii Socjologii i Dziennikarstwa, Zaklad Filozofii Wspolczesnej, ul. Bazynskiego 4, 80–952 Gdansk, Poland

E-mail: globrp@univ.gda.pl

Abstract: Many reasons confirm that (contrary to the opinion of B. Spinoza) the issue of freedom is not a primary concern for Machiavelli. This does not mean that Machiavelli doesn't bring anything new for example to the republican tradition, which is (also for him) exponent of liberty for political regimes. Searching for meanings of freedom, which occur in Machiavelli's ideas, the Author starts with the modern division of the freedom categories: negative freedom, positive freedom and internal freedom, structured by Ryszard Legutko. Negative freedom, indicating the absence of coercion or violence, was treated by the Florentine in quite a particular way. In fact, he does not take seriously the possibility of the release of the human world from violence, but at most some restriction of it. But the conditions of this restriction for him are manipulation of folk class and deceit of political opponents. In turn, positive freedom, was by Machiavelli developed in conjunction with a rather quaint, narrow understanding of the public good. It is broadly accepted that he preferred the republican system, calculated for imperialist expansion. External conquest and warfare were, in his opinion, „something natural”. The ongoing struggle for resources is the shortest definition of his „political realism”. Finally, when it comes to the inner freedom, it is developed rather casually, mostly in the context of the ingenious art of the reign of the princes, which means a break with the classical virtues and ethics of the classical tradition of political philosophy.