[PDF] Co to jest transitional justice? ... - Tomasz Snarski

Tomasz Snarski

Student V-tego roku prawa Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Gdański

Co to jest transitional justice? O naprawieniu przez demokratyczne państwo prawa krzywd wyrządzonych w przeszłości (s. 16–27)

Artykuł dotyczy zakresu rozpowszechnionego w ostatnich latach pojęcia „transitional justice”. Autor stawia tezę, iż transitional justice może dotyczyć nie tylko wąsko rozumianych problemów związanych z rozliczeniem przeszłości w państwach przechodzących gwałtowny proces transformacji ustrojowej, lecz również rozliczenia przeszłości w państwach o utrwalonym i stabilnym systemie rządów prawa, w których zachodzi proces ewolucyjnej zmiany dotyczącej paradygmatu sprawiedliwości zarówno w systemie prawnym, jak i poza tym systemem. Słowo transitional oznacza w tym ujęciu głównieproces polegający na zmianie, nie akcentuje się natomiast jego krótkotrwałego charakteru. Sama fraza transitional justice jest bowiem w dalszym ciągu nieprecyzyjnym desygnatem pojęciowym. Dowodem na złożoność omawianej problematyki jest potraktowanie kazusu Chinese Canadian Head Tax jako przykładu rozliczenia przeszłości w demokratycznym państwie prawa. Chinese Canadian Head Tax to historia związana z cywilnoprawnymi roszczeniami kanadyjskich obywateli pochodzenia chińskiego za dyskryminacyjne traktowanie ich w przeszłości, polegające na wprowadzeniu fiskalnych ograniczeń imigracyjnych oraz restrykcyjnego ustawodawstwa skierowanego przeciwko Chińczykom. Czy sprawiedliwość okresu przejściowego odnosi się wyłącznie do rozliczenia jaskrawych naruszeń praw człowieka przeszłości, widocznych prima facie, a związanych z okresem gwałtownej, politycznej transformacji? Czy też może jest nieodłączną częścią każdego procesu rozliczenia przeszłości, także w państwach o utrwalonym, stabilnym systemie demokratycznym? Próbę odpowiedzi na te pytania znajdzie Czytelnik w niniejszym artykule.

Tomasz Snarski

Law student Faculty of Law and Administration, Gdansk University

What is Transitional Justice? On Democratic State's Past Damage Settlement (p. 16–27)

The article relates to the issue of transitional justice which has become popular among scholars over the last couple of years. The author gives transitional justice a broader meaning that refers not only to the states undergoing rapid regime transformations but also to stable constitutional democracies that have to deal with the problem of past damage settlements. The latter states have been experiencing an evolution regarding the very definition of justice, not only in the system of law but also outside of it. Transitional justice, as defined above, can be understood as a constantly evolving process. To prove the above, the case of the Chinese Canadian Head Tax can serve as a good example of a democratic and developed state dealing with the problem. The Chinese Canadian Head Tax case concerns civil claims of Canadians with Chinese origins that have been discriminated against in the past by Canadian government by means of restrictive tax policies. Should transitional justice refer only to the obvious breaches of human rights committed in the past in states undergoing violent political transformations? Or should it also concern stable democracies? The answers to these questions can be fund in the recapitulated article.