[PDF] Sacrum i polityka. Uwagi o elementach teologii politycznej u E. Burke’a i E. Voegelina - Romuald Piekarski

Autor: dr hab. Romuald Piekarski

Tytuł: SACRUM I POLITYKA. UWAGI O ELEMENTACH TEOLOGII POLITYCZNEJ U E. BURKE'A I E. VOEGELINA

Słowa kluczowe: sacrum, wiara, rozum, polityka, teologia polityczna

Dyscyplina: FILOZOFIA POLITYKI

Typ dokumentu: ARTYKUŁ

Miejsce zatrudnienia autora tekstu: Romuald Piekarski, Uniwersytet Gdański, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Filozofii Socjologii i Dziennikarstwa, Zakład Filozofii Współczesnej, ul. Bażyńskiego 4, 80–952 Gdańsk

E-mail autora: globrp@univ.gda.pl

Streszczenie: Jedną z ważnych kwestii, jakie nasuwają się w odniesieniu do relacji polityka – religia jest pytanie: Na czym opiera się autorytet zsekularyzowanej władzy politycznej? Edmund Burke, mający już w wieku XVIII, w kontekście przewidywanego terroru w porewolucyjnej Francji wyostrzoną świadomość pogłębiającej się sekularyzacji władzy, zdawał sobie sprawę, iż legitymizacja rządów ludzi nad ludźmi odwołująca się do interesów materialnych lub przymusu jest nadzwyczaj osłabiona. Dlatego uchwycił, już wówczas rolę mitów i manipulacji, które władzy odwołującej się do przyzwolenia ludu, są nadzwyczaj potrzebne. Z drugiej strony, świadek magicznych rytuałów i krwawej przemocy nazistów, w latach 30. XX wieku Eric Voegelin zrozumiał wcześniej niż inni filozofowie polityki, że u podstaw ideologii totalitarnych leży pewien rodzaj quasi-religijnych praktyk oraz (w szczególny sposób pojmowana) gnoza polityczna. Z kolei, w ostatnich dekadach, coraz bardziej widoczne jest usiłowanie wytwarzania jakiejś odmiany tzw. obywatelskiej teologii politycznej, która miałaby wyabstrahować z chrześcijaństwa treści, mające zastąpić (i wyrugować) doświadczenie sacrum. Obaj autorzy uważają, że takie postępowanie pozostaje niebezpieczne oraz posiada negatywne konsekwencje.

Author: professor Piekarski Romuald

Title: SACRUM AND POLITICS. REMARKS ON THE ELEMENTS OF POLITICAL THEOLOGY IN E. BURKE AND E. VOEGELIN (Sacrum i polityka. Uwagi o elementach teologii politycznej u E. Burke'a i E. Voegelina)

Source: Pieniadze i Wiez (Money and Social Bond) year: 2012, vol.: XV, number: 4(57), pages: 7–14

Keywords: sacrum, faith, reason, politics, political theology

Discipline: POLITICAL PHILOSOPHY

Language: POLISH

Document type: ARTICLE

Publication order reference (First author's office address): Romuald Piekarski, Uniwersytet Gdanski, Wydzial Nauk Spolecznych, Instytut Filozofii Socjologii i Dziennikarstwa, Zaklad Filozofii Wspolczesnej, ul. Bazynskiego 4, 80–952 Gdansk, Poland

E-mail: globrp@univ.gda.pl

Abstract: An important issue arising with regard to the relationship between politics and religion is the question: on what the authority of secularized political power is based? Already in XVIII century E. Burke, with a clear consciousness of the process of power secularization in the context of anticipated terror in post-Revolution France, did realize that a legitimization of power referring directly to material interests or violence is extraordinarily weak. He also grasped the role of the myths and manipulations, which are very useful for power-holders seeking popular legitimization. On the other hand, Eric Voegelin, who witnessed magical rituals and bloody violence of the Nazis in the '30ies of the XX century understood earlier than other political philosophers, that in the basis of totalitarian ideologies there are a sort of quasi-religious praxis and a kind of political gnosis. Yet, in the last decades there have been ever more noticeable attempts to produce a kind of so-called civic political theology, which sets aside inherited Christian contents and effectively eliminates the experience of sacrum. Both authors hold that such processes are dangerous and have negative consequences.