[PDF] Przemiany strukturalne w podmiotach ponadpodstawowych ... - Iwona Urszula Drozd-Jaśniewicz, Jerzy Jankowski

Autor: dr Iwona U. Drozd-Jaśniewicz, dr Jerzy Jankowski

Tytuł: Przemiany strukturalne w podmiotach ponadpodstawowych spółdzielczości polskiej w latach 1920- 2008

Słowa kluczowe: spółdzielnia, związek rewizyjny, Krajowa Rada

Dyscyplina: ekonomia

Typ dokumentu: artykuł

Miejsce zatrudnienia autora tekstu: Iwona Drozd-Jaśniewicz, Jerzy Jankowski, Krajowa Rada Spółdzielcza, ul. Jasna 1, 00-013 Warszawa

E-mail autora: drozdi@krs.com.pl

Streszczenie: Spółdzielcze organizacje ponadpodstawowe funkcjonowały praktycznie od początku powstania pierwszych spółdzielni. W okresie zaborów związki rewizyjne działały w ramach struktur organizacyjnych zaborców, lecz już w tym okresie posiadały m.in. prawo przeprowadzania rewizji a także świadczyły szeroko pojętą pomoc zrzeszonym spółdzielniom. Pierwszy akt prawny regulujący działalność związków rewizyjnych został ustanowiony w 1920 r. Ustawa ta uznawała samorządność spółdzielni i ich prawo do zrzeszania się w organizacje ponadpodstawowe. Przynależność spółdzielni w tym okresie do związków była dobrowolna. W okresie powojennym aż do lat dziewięćdziesiątych przynależność do związków rewizyjnych była obligatoryjna i wynikała z mocy prawa. Związki w tym okresie świadczyły usługi lustracyjne, szkoleniowe, doradcze i instruktażowe. W okresie transformacji systemowej w roku 1990 zlikwidowano ustawowo wszystkie działające związki spółdzielcze. Prawo do zrzeszania się spółdzielni w związki przywrócono w roku 1991 po wyroku Trybunału Konstytucyjnego stwierdzającego niezgodność likwidacji struktur spółdzielczych z Konstytucją. Rozpoczął się wtedy trudny proces odbudowy organizacji spółdzielczych działających aktualnie na zasadach dobrowolnego zrzeszania się spółdzielni. Zadaniem Związków nadal jest pomoc zrzeszonym spółdzielniom, świadczenie usług m.in. szkoleniowych, lustracyjnych i doradczych. Związki Rewizyjne aktualnie nadal funkcjonują w formule ukształtowanej po roku 1991 r. jako organizacje jednoramienne.

Author: Drozd-Jaśniewicz Iwona U., PhD; Jankowski Jerzy, PhD

Title: STRUCTURAL CHANGES IN HIGHER LEVEL SUBJECTS OF POLISH CO-OPERATIVE MOVEMENT IN 1920-2008. (Przemiany strukturalne w podmiotach ponadpodstawowych spółdzielczości polskiej w latach 1920- 2008)

Keywords: Co-operative, revisory union, National Co-operative Council, co-operative revision,   Prime Co-operative Council

Discipline: ECONOMICS

Language: POLISH

Document type: ARTICLE

Publication order reference (First author's office address): Iwona Drozd-Jasniewicz, Jerzy Jankowski, Krajowa Rada Spoldzielcza, ul. Jasna 1, 00-013 Warszawa, Poland

E-mail: drozdi@krs.com.pl

Abstract: Co-operative’s higher level organizations have been functioning from the beginning of the first co-operatives. During the partitions revisory unions operated in the frames of operational structures of the invaders. In that time revisory unions had the right to conduct revisions and assisted the associating co-operatives. The first legal act that regulated activity of the revisory unions was established in 1920. This legal act declared self-government of co-operatives and their right to associate into higher level organizations. The affiliation to revisory unions was voluntary to co-operatives. After the Second World War period up to the 90’ of XX century the affiliation to revisory unions has been obligated and resulted from law. The revisory unions in that time provided inspections, training and advisory services to the other co-operatives. In the political transformation period in 1990 the legal act deleted all co-operative revisory unions. In 1991 co-operatives could affiliate in revisory unions again, due to the Constitution Court of Justice judgment. This Court stated non compliance of deleting the co-operatives’ structures to constitution. Just after that the very difficult period of rebuilding the co-operatives’ organization has begun. These co-operatives are acting now on the rules of voluntary associating of co-operatives. The main mission of the unions is to help the associated co-operatives, providing them with inspections, training and advisory services. The revisory unions in present times are functioning in the same form shaped after 1991 as one arm organizations.