[PDF] Umowy z instrumentem opcji walutowych – zarys analizy prawno-karnej - Paweł Cioch, Jakub Jagiełło

Autor: dr Paweł Cioch, Jakub Jagiełło

Tytuł: Umowy z instrumentem opcji walutowych- zarys analizy prawnokarnej

Słowa kluczowe: instrumenty finansowe, instrumenty pochodne, opcje walutowe, umowy, bank, przedsiębiorca, ocena prawnokarna, przestępstwo, kodeks karny, oszustwo, wyzysk, nadużycie zaufania, odpowiedzialność karna podmiotów zbiorowych, proces karny, proces cywilny, postępowanie adhezyjne, Komisja Nadzoru Finansowego

Dyscyplina: prawo

Typ dokumentu: artykuł

Miejsce zatrudnienia autora tekstu: Paweł Cioch, Katedra Postępowania Cywilnego WPPKiA KUL, Aleje Racławickie 14 20-950 Lublin

E-mail autora: pawelcioch@kul.lublin.pl, jagiello.kancelaria@gmail.com

Streszczenie: Problem umów zawartych przez przedsiębiorców z bankami, które mają za przedmiot opcje walutowe i inne instrumenty pochodne może być niekiedy poddany ocenie prawnkokarnej. W sytuacji kiedy bank celowo wprowadził drugą stronę umowy w błąd co do jej rzeczywistej treści i skutków; w grę może wchodzić wypełnienie znamion przestępstwa oszustwa (art. 286 § 1 k.k.). Podobnie będzie w przypadku wyzyskania niewiedzy kontrahenta. Warunkiem jest aby zawarta umowa doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenie mieniem, a więc spowodowała, np. obciążenie rachunku firmowego przedsiębiorcy. Niekiedy można mówić tutaj także o ziszczeniu się znamion przestępstwa nadużycia zaufania (art. 296 k.k.) lub wyjątkowo przestępstwa wyzysku (art. 304 k.k.). W dwóch pierwszych przypadkach odpowiedzialność karną mogą ponieść nie tylko osoby zasiadające w organach zarządzających bankiem ale i sam bank jako osoba prawna. Podstawą normatywną jest ustawa z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary. 
Należy się spodziewać, że ze względu na pewne podobieństwa przesłanek tych przestępstw do przesłanek roszczeń cywilnoprawnych, na których mogą być oparte powództwa przedsiębiorców dążących do unieważnienia lub uchylenia się od skutków zawartych umów, postępowania karne będą często poprzedzały drogę procesu cywilnego lub będą prowadzone równolegle. Nie można bowiem nie dostrzec, że postępowania: karne i cywilne mogą mieć w konkretnym przypadku charakter komplementarny. Proces karny, zmierzający do pociągnięcia do odpowiedzialności sprawcy lub sprawców przestępstwa, może okazać się bardzo przydatny dla zaspokojenia roszczeń cywilnoprawnych.
Problem umów zawartych przez przedsiębiorców z bankami, które mają za przedmiot opcje walutowe i inne instrumenty pochodne może być niekiedy poddany ocenie prawnkokarnej. W sytuacji kiedy bank celowo wprowadził drugą stronę umowy w błąd co do jej rzeczywistej treści i skutków; w grę może wchodzić wypełnienie znamion przestępstwa oszustwa (art. 286 § 1 k.k.). Podobnie będzie w przypadku wyzyskania niewiedzy kontrahenta. Warunkiem jest aby zawarta umowa doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenie mieniem, a więc spowodowała, np. obciążenie rachunku firmowego przedsiębiorcy. Niekiedy można mówić tutaj także o ziszczeniu się znamion przestępstwa nadużycia zaufania (art. 296 k.k.) lub wyjątkowo przestępstwa wyzysku (art. 304 k.k.). W dwóch pierwszych przypadkach odpowiedzialność karną mogą ponieść nie tylko osoby zasiadające w organach zarządzających bankiem ale i sam bank jako osoba prawna. Podstawą normatywną jest ustawa z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary.Należy się spodziewać, że ze względu na pewne podobieństwa przesłanek tych przestępstw do przesłanek roszczeń cywilnoprawnych, na których mogą być oparte powództwa przedsiębiorców dążących do unieważnienia lub uchylenia się od skutków zawartych umów, postępowania karne będą często poprzedzały drogę procesu cywilnego lub będą prowadzone równolegle. Nie można bowiem nie dostrzec, że postępowania: karne i cywilne mogą mieć w konkretnym przypadku charakter komplementarny. Proces karny, zmierzający do pociągnięcia do odpowiedzialności sprawcy lub sprawców przestępstwa, może okazać się bardzo przydatny dla zaspokojenia roszczeń cywilnoprawnych.

Author: Cioch Paweł, PhD; Jagiełło Jakub

Title: CURRENCY OPTIONS CONTRACTS – DRYFT OF CRIMINAL APPRAISAL ANALYSIS (Umowy z instrumentem opcji walutowych- zarys analizy prawnokarnej)

Keywords: mergers, acquisitions (G34), market structure, firm strategy and market performance (L1), models of exogenous mergers, models of endogenous mergers

Discipline: LAW

Language: POLISH

Document type: ARTICLE

Publication order reference (First author's office address): Paweł Cioch, Katedra Postepowania Cywilnego WPPKiA KUL, Aleje Raclawickie 14 20-950 Lublin, Poland

E-mail: pawelcioch@kul.lublin.pl, jagiello.kancelaria@gmail.com

Abstract: The issue of contracts between entrepreneurs and banks, that subject are currency options as well as derivatives, may be in some particular situations given under penal appraisal. In case of willing mislead of a second part regard to essential elements and legal consequences of the contract normative definition of fraud (art. 286 § 1 k.k.) may be applied. Similar situation takes place in case of usage of contractor’s lack of knowledge. Essential condition is however, that concluded contract should lead to damage i.e. in entrepreneur’s bank account. On occasion normative definition of breach of trust (art. 296 k.k.) or extraordinary usury (art. 304 k.k.) may be considered.  In case of fraud or breach of trust not only members of the managing bodies but also bank as an institution (legal entity) may be responsible under criminal law on a legal basis of The Act of the Liability of Collective Entities for Prohibited Acts of 28.10.2002.
Should be taken for granted that due to some similarities of conditions both crimes and civil law claims, which can found a legal base for entrepreneurs’ suits willing to invalidate of a contract or to avoid its legal effects, penal proceedings will be applied before civil law proceedings or both proceedings will be open simultaneously. Pursuant to polish legal system can be noticed that both civil law and penal proceedings may in this particular situation have complement character. Penal law procedure focuses on imputation of responsibility for committed crime may be also suitable to satisfy civil law claims.